Το ανοιχτό αστρικό σύστημα Μessier 45 ή Πλειάδες ή Επτά Αδελφές με το «μάτι» του διαστημικού τηλεσκοπίου Hubble. Τα ονόματα των αδελφών Πλειάδων είναι: Αλκυόνη, Μαία, Μερόπη, Ηλέκτρα, Κελαινώ, Ταϋγέτη και Στερόπη. Θεωρούνται κόρες του Άτλαντα και της Πλειόνης.
Οι Πλειάδες είναι ένα αστρικό σμήνος που βρίσκεται στον αστερισμό του Ταύρου. Η θέση του είναι σταθερή σε σχέση με τα γειτονικά άστρα. Κάτι που δεν συμβαίνει με τον Αυγερινό (ή Αποσπερίτη) που είναι ο πλανήτης Αφροδίτη, τον οποίο πολλοί μύθοι συνδέουν με την Πούλια.
Η Πούλια ή οι Πλειάδες (ή οι Επτά Αδελφές σύμφωνα με την μυθολογία και τις λαϊκές δοξασίες), είναι το αστρικό σμήνος Μ45 σε απόσταση 400 έτη φωτός από τη Γη που περιλαμβάνει πάνω από 2500 άστρα. Εμείς βλέπουμε με γυμνό μάτι έξι ή αν διαθέτουμε αετίσια όραση επτά.
Ο αστερισμός του Ταύρου περιλαμβάνει δυο ονομαστές ομάδες αστέρων: τις Πλειάδες και τις Υάδες.
Το ανοιχτό αστρικό σύστημα Μessier 45 ή Πλειάδες δημιουργήθηκε από το ίδιο νεφέλωμα αερίων και σκόνης πριν από περίπου 100 εκατομμύρια χρόνια. Η Πούλια, επομένως δεν φαίνονταν την εποχή των δεινοσαύρων. Η θέση της στον ουρανό για πολλούς αιώνες καθοδηγούσε τους ναυτικούς και τις ασχολίες γεωργών και κτηνοτρόφων.
H χαμένη Πλειάδα
Είναι σχεδόν παγκόσμιος ο μύθος της χαμένης Πλειάδας. Ενώ η μυθολογία δεν μας λέει σαφώς ποια από τις Πλειάδες εξαφανίστηκε, στην αρχαιότητα ο Άρατος έγραψε:
Επτάποροι δη ταί γε μετ’ ανθρώπους υδέονται
Εξ οιαί περ’ εούσαι επόψιαι οφθαλμοίσιν
Mπορεί σύμφωνα με τον Άρατο να έχουν καταμετρηθεί επτά Πλειάδες, αλλά να φαίνονται μόνο έξι, όμως ο αστρονόμος Jermain G. Porter στο βιβλίο του «The stars in Song and Legends» που εκδόθηκε το 1902 αναφέρει τα εξής: Αν σκεφτούμε, ότι δια γυμνού οφθαλμού, με ευνοϊκές συνθήκες, διακρίνουμε έως δώδεκα (!) άστρα, αναγκαζόμαστε να παραδεχθούμε , ότι ο αριθμός των άστρων αυτών είναι απλά ζήτημα της ικανότητας που διαθέτει η όραση του παρατηρητή.
Σύμφωνα με έναν μύθο, η Ηλέκτρα είναι εκείνη που κάλυψε το πρόσωπό της για να μην δεί την καταστροφή της Τροίας. Σύμφωνα με έναν άλλο, είναι η Μερόπη, την οποία παντρεύτηκε ένας θνητός με δόλο, και εκείνη αισθάνθηκε τόση ταπείνωση, ώστε απομακρύνθηκε από τις υπόλοιπες αδελφές.
Το ζήτημα με τον μύθο των επτά αδελφών και την χαμένη Πλειάδα επανεξετάζουν οι Ray P. Norris και Barnaby R. M. Norris στην δημοσίευσή τους με τίτλο «Why are there Seven Sisters?».
Διερευνούν δύο γρίφους σχετικά με τις Πλειάδες ή τις Επτά Αδελφές:
1. Γιατί οι μυθολογικές ιστορίες που τις περιβάλλουν – συνήθως αναφέρονται σε επτά νέα κορίτσια που κυνηγήθηκαν από έναν άνδρα που σχετίζεται με τον αστερισμό του Ωρίωνα – είναι τόσο παρόμοιες για πολύ απομακρυσμένους πολιτισμούς, όπως π.χ. των αυτόχθονων Aυστραλών (Αβορίγινες) και των Αρχαίων Ελλήνων.
2. Γιατί οι περισσότεροι πολιτισμοί αναφέρονται σε «Επτά Αδελφές», αν και οι περισσότεροι άνθρωποι με καλή όραση βλέπουν μόνο έξι άστρα;
Οι Norris και Norris ερμηνεύουν το πρώτο ερώτημα από το γεγονός ότι οι ιστορίες αυτές μάλλον δημιουργήθηκαν πολύ πριν την μετανάστευση των περισσότερων ανθρώπων από την Αφρική γύρω στο 100.000 π.Χ. προς διάφορες κατευθύνσεις. Οι έντονες ομοιότητες του μύθου υποδηλώνουν μια κοινή προέλευση, η οποία φαίνεται να προηγείται της μετέπειτα ευρωπαϊκής επαφής των αυτόχθονων της Αυστραλίας (Αβορίγηνες) με τους Ευρωπαίους.
Οι Πλειάδες (Αλκυόνη, Μαία, Μερόπη, Ηλέκτρα, Κελαινώ, Ταϋγέτη, Στερόπη, Άτλας και Πλειόνη) όπως φαίνονται σήμερα και όπως φαίνονταν πριν από 100.000 χρόνια
Στις ομοιότητες των μύθων περιλαμβάνεται και η εμμονή ότι υπάρχουν επτά αστέρια ενώ φαίνονται έξι. Στην εν λόγω εργασία θεωρείται ότι πριν από 100.000 χρόνια φαίνονταν ξεκάθαρα επτά άστρα, όταν ο Άτλας και η Πλειόνη είχαν αρκετή απόσταση μεταξύ τους, αλλά με την πάροδο του χρόνου πλησίασαν ώστε να μην μπορεί το κοινό ανθρώπινο μάτι να τα διαχωρίσει.
Η απόσταση μεταξύ του Άτλαντος και της Πλειόνης συναρτήσει του χρόνου.
Όμως, μπορούμε και μόνοι μας , εδώ και τώρα, να επιβεβαιώσουμε πόσες τελικά Πλειάδες φαίνονται δια γυμνού οφθαλμού. Επειδή σήμερα θα έχει σύννεφα, ενώ η πρόβλεψη για αύριο δείχνει μάλλον καθαρό έναστρο ουρανό, ας δοκιμάσουμε την όρασή μας αύριο το βράδυ κατά τις 10 μ.μ. στρέφοντας το βλέμμα μας δυτικά, όπως δείχνει η παρακάτω εικόνα:
Η Πούλια (Πλειάδες) όπως φαiνόταν στον νυχτερινό ουρανό, 27/1/2021, 10 μ.μ. Η εικόνα είναι από το https://stellarium-web.org/ και στο ένθετο (κάτω αριστερά) βλέπουμε μια μεγέθυνση των Πλειάδων. Συμπτωματικά (;) ξεχωρίζουνι 6 άστρα …
Επίσης, μπορούμε να κάνουμε μια χοντρική εκτίμηση για το πόσο μακριά από τη Γη βρίσκεται το αστρικό σμήνος των Πλειάδων, αρκεί να εφαρμόσουμε την απλούστατη συλλογιστική της Αστρονομίας Τάξης Μεγέθους που περιγράφεται στο βιβλίο του Στέφανου Τραχανά: ‘Το αμάρτημα της Εύας’.
Σελήνη, Αφροδίτη και Πλειάδες (φωτογραφία του Grant Petersen)
πηγές: physicsgg.me
1. Jermain G. Porter «The stars in Song and Legends» (διασκευή του βιβλίου κυκλοφορούσε στα ελληνικά με τίτλο ‘Οι αστέρες εις την ποίησιν και την μυθολογίαν’, υπό της Αίγλης Δ. Αιγινήτου)
2. Ray P. Norris και Barnaby R. M. Norris,»Why are there Seven Sisters?»