Στο εκδηλωμένο επίπεδο στο οποίο κινούμαστε υπάρχουν τέσσερα στοιχεία. Η γη που αντιστοιχεί με τον κύβο, το νερό με το εικοσάεδρο, ο αέρας με το οκτάεδρο και η φωτιά με το τετράεδρο, όπως μας λέει κι ο Πλάτωνας στον Τίμαιο. Υπάρχουν τρία ακόμα στοιχεία ανεκδήλωτα μέχρι στιγμής στον πλανήτη μας (Ακάσα, Ανουπαδάκα, Άδι). Σ' αυτά τα στοιχεία αναφέρονταν οι Προσωκρατικοί, όταν μιλούσαν για τη φωτιά (Ηράκλειτος), αέρα (Αναξιμένης), νερό (Θαλής), νους (Αναξαγόρας), άπειρο (Αναξίμανδρος).
Κάθε στοιχείο αντιστοιχεί μ' ένα επίπεδο. Το στοιχείο φωτιά με το νοητικό, ο αέρας με το αστρικό, το νερό με το ενεργητικό και η γη με το φυσικό.
Στην Αίγυπτο βρίσκουμε το σύμβολο της Σφίγγας που περιλαμβάνει και τα τέσσερα στοιχεία. Σώμα ταύρου που αντιστοιχεί με τη γη, πόδια λιονταριού με το νερό, φτερά αετού με τον αέρα κι ανθρώπινο κεφάλι με τη φωτιά.
Στον Χριστιανισμό ακόμα οι 4 Ευαγγελιστές συμβολίζονται με τα τέσσερα συμβολικά ζώα: ταύρο, λιοντάρι, αετό κι άγγελο.
Τα πνεύματα της Φύσης ή στοιχειά είναι μορφές ζωής μέσα στα τέσσερα στοιχεία. Ζουν κι εξελίσσονται στο αστρικό και αιθερικό επίπεδο. Όταν κάνουμε λόγο γι' αυτά είναι καλύτερα να μιλάμε για κέντρα ενέργειας μεενστικτώδεις επιθυμίες. Στη γραμμή εξέλιξής τους που ονομάζεται δεβική (από το σανσκριτκό Dive που σημαίνει λάμπω) δεν έχουν νου όπως εμείς κι επομένως δεν μπορούν να αναγνωρίζουν τον εαυτό τους ούτε να γνωρίζουν με τον ίδιο τρόπο. Δεν έχουν "Φωνή της Συνείδησης" και δεν ξεχωρίζουν ηθικά το καλό από το κακό. Έχουν μια ευπλαστικότητα πολύ πιο "ταχεία" από τη δική μας και οι μορφές τους είναι πολύ πιο ασταθείς και δυναμικές. Έτσι είναι δύσκολο να γίνουν αντιληπτά στον κοινό άνθρωπο. Όταν αυτές οι μορφές επιβραδύνονται τότε υλοποιούνται και η οντότητά τους είναι πιο εύκολη.
Αν και οι ποικιλίες τους είναι σχεδόν άπειρες (330.000.000 πνεύματα διαφόρων ειδών αναφέρονται στο Ινδικό Πάνθεον), μπορούμε να αναφέρουμε μερικά παραδείγματα στοιχειών:
της γης νάνοι και μοίρες, του νερού σειρήνες, νηρηίδες, βρυσηίδες, του αέρα συλφίδες, έλφη και της φωτιάς σαλαμάνδρες.
Διάφορες διηγήσεις πάνω σε Δαίμονες, Νάνους, Νηρηίδες, Συλφίδες κι όλο το πλατύ φάσμα των Στοιχειών, γεμίζουν την ιστορία της Ανθρωπότητας. Υπάρχουν εκατοντάδες αγάλματα στον κόσμο γι' αυτά είτε στα πάρκα είτε στους βράχους κοντά στη θάλασσα. Για τα στοιχειά μιλούν σε κάθε εποχή από τον Πορφύριο μέχρι τον Μεσαίωνα και τις λαογραφικές παραδόσεις. Το σπουδαίο είναι ότι οι διάφορες μαρτυρίες κι αναφορές συμπίπτουν μεταξύ τους σε διαφορετικές εποχές και χώρες.
Ο Παράκελσος εκπροσωπώντας την παράδοση του 16ου αιώνα, κάνει μακρύ λόγο στα συγγράμματα του για τα πνεύματα της Φύσης:
Δεν πρέπει να θεωρούνται ως απόγονοι του Αδάμ αλλά ως διαφορετικά
πλάσματα από τον άνθρωπο και τα υπόλοιπα ζώα, αν και ζουν ανάμεσά μας...
Πρέπει να διακρίνουμε δύο είδη σάρκας: εκείνη η οποία ανήκει στο γένος
του Αδάμ και εκείνη η οποία δεν ανήκει σ' αυτό. Η σάρκα του Αδάμ είναι
χονδροειδής γιατί είναι γήινη. Η άλλη είναι λεπτοφυής σάρκα και δεν
μπορεί ούτε να δεσμευθεί ούτε να κρατηθεί στα χέρια, γιατί δεν πλάσθηκε
από γη. Γι' αυτό η σάρκα των στοιχειακών διαπερνά τις πόρτες και τους
τοίχους χωρίς να καταστρέφεται κανένα απ' αυτά... Κατέχουν ιδιότητες των
πνευμάτων και των ανθρώπων χωρίς να είναι ούτε το ένα ούτε το άλλο.
Υποκύπτουν σε ασθένειες ανάλογες με των ανθρώπων και θεραπεύονται όπως
ο άνθρωπος, εν τούτοις τα φάρμακά τους δεν είναι γήινα, αλλά
αντιστοιχούν προς την φύση τους. Πεθαίνουν όπως ο άνθρωπος, αλλά με ένα
είδος θανάτου όμοιο προς αυτό των ζώων... Οι κατοικίες τους είναι
διάφορες και κατανέμονται ανάλογα με τα τέσσερα στοιχεία"
.
Πριν αναφερθούμε όμως σε άλλες πηγές καλό είναι να διακρίνουμε τα φυσικά Στοιχειά ή Πνεύματα της Φύσης, έχοντας μόνιμη ύπαρξη και χρήσιμη δράση στη Φύση, από τα τεχνητά, που είναι μορφές σκέψης, παραγόμενες από τον άνθρωπο και διάρκειας περιορισμένης. Επίσης δεν πρέπει να συγχέονται με τα Στοιχειώδη Πνεύματα.
Όταν ο άνθρωπος πεθάνει, η ψυχή εγκαταλείπει τα κατώτερα σώματα αρχίζοντας από το φυσικό. Αυτά τα σώματα τείνουν να αποσυνδεθούν ξαναγυρίζοντας στην άμορφη ύλη. Δεν φτάνουν όμως πάντα στην ολοκληρωτική τους καταστροφή. Σε μερικές περιπτώσεις αυτό το "κέλυφος", που η διακεκριμένη αποκρυφίστρια Ε.Π. Μπλαβάτσκυ ονομάζει "Στοιχειακό", καταφέρνει να διατηρηθεί σχεδόν ολόκληρο και σε μερικές περιπτώσεις κατοικείται από ένα στοιχειό, ένα είδος δαίμονα λίγο ή περισσότερο κοροϊδευτικό που σαν καθρέφτης αντανακλά τις εικόνες που του προβάλλονται. Αυτή είναι η περίπτωση όπου τα στοιχειά έρχονται σε επαφή με τους ανθρώπους μέσα από τις πρακτικές πνευματισμού ή γοητείας, προκαλώντας διάφορα μαγικά φαινόμενα.
Όταν ο άνθρωπος πεθάνει, η ψυχή εγκαταλείπει τα κατώτερα σώματα αρχίζοντας από το φυσικό. Αυτά τα σώματα τείνουν να αποσυνδεθούν ξαναγυρίζοντας στην άμορφη ύλη. Δεν φτάνουν όμως πάντα στην ολοκληρωτική τους καταστροφή. Σε μερικές περιπτώσεις αυτό το "κέλυφος", που η διακεκριμένη αποκρυφίστρια Ε.Π. Μπλαβάτσκυ ονομάζει "Στοιχειακό", καταφέρνει να διατηρηθεί σχεδόν ολόκληρο και σε μερικές περιπτώσεις κατοικείται από ένα στοιχειό, ένα είδος δαίμονα λίγο ή περισσότερο κοροϊδευτικό που σαν καθρέφτης αντανακλά τις εικόνες που του προβάλλονται. Αυτή είναι η περίπτωση όπου τα στοιχειά έρχονται σε επαφή με τους ανθρώπους μέσα από τις πρακτικές πνευματισμού ή γοητείας, προκαλώντας διάφορα μαγικά φαινόμενα.
Μιλώντας για τα στοιχειακά ο Πορφύριος που ήταν άμεσος μαθητής του Πλωτίνου λέει:
"Αυτά τα αόρατα όντα δέχονται από τους ανθρώπους τιμές
σαν θεοί... μια παγκόσμια πίστη τα θέλει ικανά να διαπράξουν το
χείριστο. Αυτό αποδεικνύει ότι η οργή τους στρέφεται εναντίον αυτών που
δεν τους προσφέρουν την πρέπουσα λατρεία". Συνεχίζοντας λέει: "Οι
Δαίμονες είναι αόρατοι αλλά ξέρουν πώς να ντύνουν τους εαυτούς τους και
να παίρνουν διάφορες μορφές... κι όταν διαφεύγουν από τον έλεγχο των
καλών Δαιμόνων δεν υπάρχει κανένα κακό που δεν θα τολμήσουν να
πράξουν"
Παρακάτω λέει ότι είναι σαν παιχνίδι γι' αυτά να ξεσηκώνουν πάθη, να μοιράζονται κοινωνίες και έθνη, να προκαλούν πολέμους, ανταρσίες και άλλες δημόσιες συμφορές. Αυτά τα πνεύματα περνούν την ώρα τους κοροϊδεύοντας και εξαπατώντας ανθρώπους, δημιουργώντας τους ψευδαισθήσεις και εκπλήξεις. Η μεγαλύτερη φιλοδοξία τους είναι να τα περνούν για Θεούς ή εκσαρκωμένες ψυχές. Ο Ιάμβλιχος, ο μεγάλος θεουργός της Νεοπλατωνικής Σχολής λέει:
"Οι καλοί Δαίμονες εμφανίζονται σε μας
στην πραγματικότητα ενώ οι κακοί εκφράζονται μέσω σκιωδών μορφών και
φαντασμάτων... Οι καλοί δεν φοβούνται το φως, ενώ οι αδύνατοι θέλουν
σκοτάδι"
Πολλές φορές η σχέση μαζί τους εγκυμονεί κινδύνους, όπως λέει ο Ιάμβλιχος:
"Οι Θεοί, οι Άγγελοι, οι Δαίμονες όπως και οι εκσαρκωμένες
ψυχές μπορούν να εκδηλωθούν κατά κάποιο τρόπο μέσω επικλήσεων και
προσευχών. Αλλά κατά την διάρκεια αυτών των επικλήσεων γίνεται ένα
λάθος.
Δεν πρέπει να φανταζόμαστε ότι επικοινωνούμε με ευνοϊκές θεότητες επειδή
μπορεί να είναι κακοί Δαίμονες μεταμφιεσμένοι σε καλούς. Γιατί τα
Στοιχειακά συχνά μεταμφιέζονται και παρουσιάζονται σαν καλά"
Σ' άλλες εποχές της ανθρωπότητας, που η πίστη σ' αυτά τα όντα μπορούσε να γίνει και εμπειρία, γνώριζαν διάφορους τρόπους για να αποφεύγουν τις άσχημες επιδράσεις τους. Χρησιμοποιούσαν διάφορες χημικές ουσίες και ορυκτά για να διώχνουν τα κακά πνεύματα. Μια πέτρα ονομαζόμενη Μνιζούριν είχε πολύ μεγάλη ισχύ.
"Όταν θα δεις ένα γήινο Δαίμονα να πλησιάζει
φώναξε και θυσίασε την πέτρα Μνιζούριν",
λέει ένας Ζωροαστρικός χρησμός. Αλλά και το λιβάνι που σήμερα χρησιμοποιείται, είναι ένα μέσο καθαρμού της ατμόσφαιρας. Επίσης αυτά τα όντα δεν μένουν ανεπηρέαστα από τους ήχους και τα χρώματα.
Ο σημερινός άνθρωπος, ξεκομμένος από τη Φύση και το Θεό, βουλιάζει όλο και περισσότερο στον στείρο του ορθολογισμό παρασέρνοντας μαζί του χιλιόχρονες παραδόσεις και διδασκαλίες που μιλούν για την γη σαν ζωντανό οργανισμό, για νάνους και νεράιδες, που γεμίζουν και ζωντανεύουν τα τέσσερα στοιχεία, όπως είχε πει και ο Πρόκλος.
esoterica επιμέλεια 7spy
