7SPYMANIA
«Δεν υπάρχει πόλη που να θέλει να απολαμβάνει τη ζωή και να αποφεύγει τα βάσανα περισσότερο από την Ευσαπία. Για να είναι μάλιστα το πέρασμα από τη ζωή στο θάνατο λιγότερο απότομο, οι κάτοικοι έκτισαν ένα κανονικό αντίγραφο της πόλης τους κάτω από τη γη». Ίταλο Καλβίνο «Η νεομυθολογία δεν είναι τα διαδεδομένα ψέματα. Η νεομυθολογία είναι φαινόμενο στη ροή της πληροφορίας, που περιέχει, μεταξύ πολλών άλλων, και διαδεδομένα ψέματα, αλλά ακόμη πιο πολλές –παραλλαγμένες ή μεταλλαγμένες- αληθινές ιστορίες. (Μια αληθινή κατάσταση μπορεί να λάβει διαστάσεις νεομυθολογίας, χωρίς αυτό να σημαίνει ότι δεν είναι αληθινή η κατάσταση)». Παντελής Γιαννουλάκης
«Δεν υπάρχει πόλη που να θέλει να απολαμβάνει τη ζωή και να αποφεύγει τα βάσανα περισσότερο από την Ευσαπία. Για να είναι μάλιστα το πέρασμα από τη ζωή στο θάνατο λιγότερο απότομο, οι κάτοικοι έκτισαν ένα κανονικό αντίγραφο της πόλης τους κάτω από τη γη». Ίταλο Καλβίνο «Η νεομυθολογία δεν είναι τα διαδεδομένα ψέματα. Η νεομυθολογία είναι φαινόμενο στη ροή της πληροφορίας, που περιέχει, μεταξύ πολλών άλλων, και διαδεδομένα ψέματα, αλλά ακόμη πιο πολλές –παραλλαγμένες ή μεταλλαγμένες- αληθινές ιστορίες. (Μια αληθινή κατάσταση μπορεί να λάβει διαστάσεις νεομυθολογίας, χωρίς αυτό να σημαίνει ότι δεν είναι αληθινή η κατάσταση)». Παντελής Γιαννουλάκης
ΚΑΘΟΔΟΣ
Κατάδυση στον υπόγειο κόσμο της Αθήνας σημαίνει κατάδυση στη σκοτεινή της πλευρά, στο υποσυνείδητό της. Σημαίνει κατάδυση στους φόβους, στις ανασφάλειες και τις αμφιβολίες της, στην άβυσσο των δοξασιών, των θρύλων και των δεισιδαιμονιών, στην άβυσσο του αρχέγονου τρόμου, ενός τρόμου που καλύφθηκε στο πέρασμα του χρόνου με τόνους μπετόν, πέτρας και χώματος, λωρίδες ασφάλτου και θόρυβο. Η νεομυθολογία της υπόγειας Αθήνας. Μάλλον δεν χρειάζεται να είναι κανείς «ειδικός» στα θέματα του μυστηρίου για να την γνωρίζει. Ο καθένας πλέον το έχει ακούσει. Άλλωστε είναι ένα ζήτημα που κατάφερε να γίνει πρωτοσέλιδο ακόμη και στην εφημερίδα Espresso (12 & 13/12/2000).
Το υπέδαφος της πρωτεύουσας είναι γεμάτο από υπόγειες στοές. Αυτές συνδέονται μεταξύ τους και συνδέουν τις πιο απομακρυσμένες περιοχές της πόλης, ενώ ποιος ξέρει και τι μπορεί να συμβαίνει τα βράδια σε ορισμένες από αυτές. Η ιστορία έχει ως εξής. Ξεκινάς το ταξίδι σου από κάποια από τις «γνωστές εισόδους» του κέντρου της πόλης. Από τα υπόγεια της Βουλής στο Σύνταγμα, την εκκλησία της Αγίας Δυνάμεως δίπλα στο Υπουργείο Παιδείας στην οδό Μητροπόλεως, την Ρώσικη Εκκλησία στην οδό Φιλελλήνων ή το κτίριο της οδού Ακαδημίας 58a με τον θρυλικό και απομακρυσμένο πλέον υπέρθυρο δράκο. Από εκεί συνεχίζεις το δρόμο και ανάλογα με την πορεία που θα ακολουθήσεις μπορείς να βγεις στους Αγίους Ισιδώρους στον λόφο του Λυκαβηττού, ή στις υπόγειες στοές κάτω από την Ακρόπολη όπου υπάρχει άλλωστε και ο «πραγματικός» μυστικός Παρθενώνας.
Αν προχωρήσεις για ώρα μέσα στις σκοτεινές στοές μπορείς να φτάσεις ως το μοναστήρι της Καισαριανής στον Υμηττό, ή φυσικά στην σπηλιά «του Νταβέλη» στην Πεντέλη περνώντας και κάτω από το σπίτι της Δουκίσσης της Πλακεντίας.
Σύμφωνοι λοιπόν, όλοι φαίνεται πως έχουν ακούσει τις σχετικές ιστορίες, ή έστω τις πιο γνωστές απ’ αυτές, όμως πόσοι στ’ αλήθεια έχουν πράγματι προσπαθήσει έστω, να εισέλθουν σε κάποια από τις στοές για να εξετάσουν το θέμα;
Πόσοι απ’ αυτούς έχουν στη συνέχεια ακολουθήσει τις περίφημες αυτές διαδρομές και έχουν διαπιστώσει με τα μάτια τους την αλήθεια; Δυστυχώς οι απαντήσεις, για όσους αγαπούν τα μυστήρια, είναι μάλλον απογοητευτικές. Ελάχιστοι έχουν επιχειρήσει να μπουν σε κάποια από τις εισόδους των στοών, ξεπερνώντας το φόβο τους για το σκοτάδι και το άγνωστο που αυτές συμβολίζουν, καθώς κανείς δεν γνωρίζει τι είναι πιθανόν να συναντήσει στον υπόγειο αυτό κόσμο. Αλλά και για αυτούς τους λίγους, τους περισσότερο παράτολμους, που κάποτε μπορεί να το επιχείρησαν, το τέλος δεν ήταν αυτό που είχαν ονειρευτεί. Το υπόγειο ταξίδι συνήθως δεν προχωρά περισσότερο από μερικά μέτρα και οι στοές φαίνεται να μην οδηγούν πουθενά αλλού. Όταν, λοιπόν, οι περισσότερες είσοδοι της Υπόγειας Αθήνας έχουν ερμητικά σφραγιστεί και κανείς δεν μπαίνει στον κόπο να ανοίξει δύο - τρεις καινούργιες, αρκούμαστε στη Φαντασία μας για να εξερευνήσουμε στοές και λαγούμια. Κυρίες, κύριοι, καλωσήρθατε στην «Κλειδωμένη Υπόγεια Αθήνα».
Ωραία ως εδώ. Οι σκεπτικιστές μπορούν να χαμογελάσουν και τρίβοντας τα χέρια από ικανοποίηση να πουν: «Αν δεν υπάρχουν χειροπιαστές αποδείξεις, τότε δεν υπάρχει κανένα ζήτημα. Φαίνεται πως πρόκειται απλά για ένα θέμα που ξεκίνησε από φήμες και συνεχίστηκε παίρνοντας διαστάσεις νεομυθολογίας». Μια στιγμή όμως, είπαμε πως: «Μια αληθινή κατάσταση μπορεί να λάβει διαστάσεις νεομυθολογίας, χωρίς αυτό να σημαίνει ότι δεν είναι αληθινή η κατάσταση». Ακόμη κι αν δεν υπάρχουν (ή τουλάχιστον δεν τις γνωρίζουμε) ατράνταχτες αποδείξεις για την ύπαρξη στοών από ανθρώπους που έχουν περπατήσει σε αυτές ή από υπόγειους χάρτες που περιγράφουν με ακρίβεια τις διαδρομές, υπάρχουν, ωστόσο, στοιχεία που δεν μπορούμε να αγνοήσουμε. Για τον ερασιτέχνη κυνηγό μυστηρίων, κάθε συλλογισμός μπορεί να πυροδοτήσει διαδοχικές διανοητικές εκρήξεις. Μία ερώτηση, ένας συνειρμός μπορούν να αποτελέσουν το κλειδί. Όταν τα κλειδιά για την Υπόγεια Αθήνα έχουν χαθεί ή σαπίζουν σε σφηνωμένα συρτάρια, μόνο μέσο εξερεύνησης είναι οι υπάρχουσες πληροφορίες, η Φαντασία και διάθεση συλλογιστική. Μπορεί κάτι να μας ξέφυγε…
Ανοίγουμε τον χάρτη της Αθήνας και προσπαθούμε να παρατηρήσουμε. Γραμμές, σχέδια, τετραγωνάκια, χρώματα, γράμματα. Αγγίζουμε τον χάρτη, μα το μόνο που νιώθουμε είναι το χαρτί, μία επιφάνεια τίποτα περισσότερο. Κάτω από το χαρτί με τα σχεδιάκια δεν υπάρχει τίποτα, κανένα βάθος. Κάτι ξένο απλώνεται κάτω και πέρα από το χάρτη. Ο Χάρτης δεν είναι η Αθήνα. Το μάτι μας πέφτει στην Ακρόπολη και το αφήνουμε να περιπλανηθεί στους δρόμους γύρω της, όπως το μάτι του δορυφόρου.
Εστιάζουμε όπου μας κάνει εντύπωση, ψάχνουμε για άγνωστα μέρη, τοποθεσίες πάνω στον χάρτη που δεν έχουμε ξαναδεί ποτέ, παράξενα ονόματα, η φαντασία μας οργιάζει. Και τα ερωτήματά μας παραμένουν αναπάντητα. Αχαρτογράφητα.
Ο χάρτης είναι ελλιπής. Απουσιάζουν τα υπόγειά του, θριαμβεύουν οι ταράτσες του. Ο δορυφόρος ερωτοτροπεί με την επιφάνεια, με το πρόσωπο, δεν ενδιαφέρεται για τα μύχια. Το μόνο που μπορούμε, είναι λάθρα να υποθέτουμε και λάθρα να φανταζόμαστε. Η Υπόγεια Αθήνα κρύβει τα Μυστικά της. Χρειαζόμαστε άλλη όραση για να τα εξερευνήσουμε.
